Redüktör seçimi yaparken 3 önemli hususa dikkat etmekteyiz;
Bunlar mekanik kontrol, termal kontrol ve redüktör mili üzerine gelebilecek radyal ve eksenel yük kontrolleridir. Mekanik kontrolde; ilk önce makinanın çalışma şartlarının belirlenmesi gerekir. Bunlar günlük çalışma süresi, saatteki start-stop sayısı ve makineden gelecek yükün hangi yük sınıfı içerisinde olduğunun belirlenmesidir. Günlük çalışma süresi ve start-stop sayısı makinanın çalışma şartlarından kolayca belirlenebilir. Yük sınıfı ise motor miline indirgenmiş toplam dış atalet momentinin, motor atalet momentine oranından elde edilen sayıya(fi) göre belirlenir. Fi < 0,25 ise üniform yük sınıfı, 0,25 < fi < 3,0 ise orta darbeli yük sınıfı ve 3,0 < fi ise çalışmanın ağır darbeli yük sınıfında olduğu anlamına gelir. Günlük çalışma süresini, saatteki start-stop sayısını ve yük sınıfını belirlendikten sonra diyagramlarımızdan faydalanarak mekanik yönden gerekli servis faktörü değeri belirlemekteyiz.
Redüktörlerin çalışmaları esnasında dişlilerde, rulmanlarda, keçelerdeki sürtünmelerden dolayı ve yağ çalkantılarından kayıplar meydana gelir. Bu kayıp enerjinin tamamı ısı enerjisine dönüşür. Redüktör gövdesi üzerinden ortama bu ısının bir miktarı atılır, geri kalan ısı enerjisi ise gövde üzerinden atılamadığı için redüktörün ısınmasına yol açar. Isı enerjisi belli bir değerin üzerinde olursa yağın aşırı (izin verilen çalışma sıcaklığının üzerinde) ısınmasına yol açar ve yağ karbonlaşarak yağlama görevini yerine getiremez hale gelir. Bundan dolayı redüktör üzerinde oluşacak ısının kontrol altında tutulması gerekir. Sonsuz vidalı redüktör gibi sürtünme esaslı çalışan (düşük verimli) redüktörlerde, yüksek torklara sahip endüstri tipi redüktörlerde veya birim hacimde yüksek torklar taşıyabilen planet tipi redüktörlerde termal kontrollerin yapılması gerekir. Bu kontrolleri Türkiye ve Ortadoğu distribütörü olduğumuz üretici firmalarımızın kataloglarındaki termal yönden müsaade edilen motor güç değerlerine bakarak yapmak mümkündür. Kontrolde dikkat edilmesi gereken nokta bu değerlerin belli kabuller altında verilmiş olmasıdır. Örneğin ortamdaki çevre sıcaklığına, hava hızına, çalışma sürelerine bağlı olarak kataloglarda verilen termal güç değerlerinin düzeltme katsayılarıyla çarpılarak düzeltilmesi gerekir. Termal güç değerlerinin yeterli olmadığı durumlarda çalışma koşullarına göre verilecek ilave soğutucularla (fan, serpantin, eşanjör, radyatör vb.) Termal güç değerlerini arttırmak mümkündür. Redüktörlerin bağlantı şekillerine göre giriş veya çıkış millerinde radyal veya eksenel yük oluşabilir. Zincir dişli, düz dişli veya kayış-kasnak gibi bağlantı elemanları kullanıldığında oluşan radyal yük değerinin kontrol edilmesi gerekir. Bağlantı elemanın tipine göre radyal yük değeri hesaplanabilir. Hesaplanan değerin kataloglarımızda belirtilen izin verilen radyal yük değerlerinin altında olması gerekir. Kataloglarımızda verilen değerler belli kabuller altında verilmiştir. Örneğin tramec redüktör kataloglarında verilen değerler yükün mil ortasına en kötü açıda geleceği varsayılarak verilmiş değerlerdir. Bağlantı elemanı milin ortasına değil de kaçık bir şekilde bağlanmışsa kataloglarda verilen düzeltme katsayıları kullanılarak izin verilen radyal yük değeri düzeltilmeli ve daha sonra oluşan radyal yük değeri ile karşılaştırılmalıdır.
Redüktör seçimi mekanik, termal ve yük kontrollerinden sonra dikkat edilmesi gereken başka bir nokta montaj pozisyonudur. Aksi belirtilmezse eğer redüktörün standart montaj pozisyonunda çalışacağı varsayılarak redüktör içerisine yağ konur. Redüktör etikette yazan montaj pozisyonunda değil de farklı bir montaj pozisyonunda kullanılırsa redüktör içerisindeki bazı hareketli parçalar (rulmanlar, dişliler gibi) yağ alamayabilir ve kısa sürede arıza yapabilirler. Bunun önüne geçmek için redüktör siparişi esnasında üretici firmaya redüktörün montaj pozisyonunu söylemek gerekir. Üretici firma montaj pozisyonuna göre yağ seviyesi yükselterek veya ilave tedbirler alarak redüktörün problemsiz çalışmasını sağlar. Tüm bu kontrolleri yaptıktan sonra seçtiğimiz redüktör kullanım koşullarımıza uygun hale gelir.
Redüktör seçiminde göz önüne alınması gereken değerler aşağıda belirtilmiştir:
- motorun veya sürücünün şaft dönüş hızı (n1)
- sürülen donanım tarafından çekilen güç miktarı p2
- redüktör çıkış hızı (n2)
- sürülen ekipmanın tipi
- çalışma ortam koşulları
- redüktör giriş şaftında oluşabilecek maksimum tork miktarı
- İ (redüktör tahvil oranı): redüktör giriş dönüş hızının çıkış hızına oranıdır.
- İ = n1/n2
- p2n: nominal çekilen güç değeri
- f: redüktörün çalışma koşulları, sürülen donanımın ve sürücünün tipi göz önüne alınarak belirlenen bir güvenlik katsayısıdır.
- P2n = p2*f
- t2n: nominal çıkış torku
- t2n = p2n*9550/n1
Redüktör seçimi nominal çıkış torku ve redüktörün tahvil oranı dikkate alınarak yapılmalıdır. Redüktör tipinin konik mi yoksa paralel dişli mi olacağı, çıkış milinin dizaynı ve yere göre konumlandırma biçimi tamamıyla uygulamanın türüne ve tüketicinin ihtiyaçlarına göre belirlenmektedir. Redüktör seçimi gerçekleştirildikten sonra aksesuarlar üzerinde durulmalıdır. Redüktör içinde oluşan ısının tahliyesini kolaylaştıran fan soğutma serpantini gibi ekipmanlar ve redüktörün geri dönüşünü engelleyen kilit sistemleri en çok ihtiyaç duyulan aksesuarlar arasındadır.
Planet redüktörler günümüzde birçok uygulama alanında ihtiyaç haline gelen ufak hacimde yüksek tork isteklerini karşılamak amacı ile üretilmiş, modüler yapıda, uydu, güneş ve iç dişlilerden oluşan redüktör tipleridir.
YST Planet Redüktörler
Ufak hacimlerde yüksek tork taşıma kabiliyetleri nedeni ile güç yoğunluğu yüksek redüktörlerdir ve bu nedenle kullanıldıkları uygulamaya bağlı olarak ısıl güçlerinin kontrol edilmesi gerekmektedir. Özellikle mobil uygulamalarda yoğun olarak kullanılan planet redüktörler, vinç, metal şekil verme, inşaat alanlarında da kullanıldığı gibi yenilenebilir enerji sistemlerinden biri olan rüzgâr türbinlerinde, kanat hatve ve kule çevirmede, haddanelerde, endüstriyel ve yüksek monentistenen uygulamalarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
Eklenme Tarihi: 8 Aralık 2017 Cuma
